آموزش از راه دور در گذشته به‌صورت آموزش مکاتبه‌ای بود. بعد از فراگیر شدن استفاده از رادیو و تلویزیون آموزش‌های رادیویی، تلویزیونی و از طریق سی‌دی به وجود آمدند و اکنون که دسترسی جهانی به شبکه وب وجود دارد آموزش‌های آنلاین و مجازی از مدرن‌ترین روش‌های آموزش از راه دور هستند که در دانشگاه و برای آموزش رشته‌های دانشگاهی نیز کاربرد دارند.

انواع روش‌های آموزش از راه دور در ایران

در حال حاضر آموزش از راه دور در دانشگاه در کشور ما به دو طریق انجام می‌شود:

آموزش الکترونیکی یا مجازی

آموزش الکترونیکی یا مجازی به‌عنوان یکی از روش‌های آموزش از راه دور توسط دانشگاه‌های غیرانتفاعی مجازی، پیام نور، آزاد و بخش آموزش‌های الکترونیکی بعضی از دانشگاه‌های دولتی انجام می‌شود. پذیرش دانشجو در این روش از طریق کنکور و بر اساس سوابق تحصیلی و برای مقاطع تحصیلی کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد صورت می‌پذیرد.

اگر شما هم داوطلب ادامه تحصیل به‌صورت مجازی هستید یا باید بر اساس سوابق تحصیلی یا شرکت در کنکور سراسری ثبت‌نام کنید و در زمان انتخاب رشته، رشته‌های مربوط به واحدهای مجازی و الکترونیکی را انتخاب نمایید. رشته‌های مجازی در دفترچه راهنمای انتخاب رشته مشخص شده‌اند.

ازآنجاکه ثبت‌نام دانشگاه‌های مجازی و آموزش از راه دور از طریق ثبت‌نام کنکور و یا بر اساس سوابق تحصیلی و توسط سازمان سنجش صورت می‌گیرد، شرایط آن نیز مانند شرایط ثبت‌نام سایر دانشگاه‌هاست که در دفترچه راهنمای ثبت‌نام نوشته شده و در همین سایت نیز در مطلب «شرایط ثبت‌نام دانشگاه» به آن پرداخته شده.

علی‌رغم اینکه آموزش‌های این دوره از راه دور است، مشمولان نظام‌وظیفه در حین خدمت نمی‌توانند برای آموزش‌های الکترونیکی و مجازی ثبت‌نام کنند و در صورت پذیرش در دوره‌های مجازی باید مرخصی تحصیلی بگیرند.

در مطلب «دانشگاه مجازی چیست؟» اطلاعات تکمیلی در زمینه آموزش مجازی داده شده است.

فراگیر آزمون محور و رادیو تلویزیونی

آموزش فراگیر پیام نور به دو روش انجام می‌شود؛ به‌صورت عادی و به‌صورت آموزش از راه دور.

آموزش از راه دور فراگیر پیام نور را آزمون محور و رادیو تلویزیونی می‌نامند.

در این روش دانشجو باید یک دستگاه ست تاپ باکس تهیه کند و از طریق بستر اینترنت و یا اپلیکیشن‌های موجود به محتوای آموزشی دسترسی پیدا کند.

محتوای آموزشی می‌تواند به‌صورت فیلم‌های از پیش ضبط‌شده، ویدئوهای آموزشی، موسیقی، بازی آنلاین و حتی پخش زنده باشد.

هزینه آموزش رادیو تلویزیونی فراگیر پیام نور به‌صورت ماهانه پرداخت خواهد شد.

ثبت‌نام فراگیر آزمون محور و رادیو تلویزیونی معمولاً در آبان ماه و از طریق وب‌سایت دانشگاه پیام نور انجام می‌شود.

مزایای آموزش از راه دور

از مزیت‌های این روش می‌توان به کاهش هزینه‌های رفت‌وآمد و صرفه‌جویی در وقت دانشجویان اشاره کرد. به‌علاوه این روش تحصیل برای داوطلبان شاغل بسیار مناسب است چراکه نیاز به حضور در کلاس ندارند و می‌توانند مطالب ارائه‌شده توسط استاد را در زمان دلخواه از طریق اینترنت دریافت کنند.

اعتبار مدرک آموزش از راه دور

مدرک آموزش مجازی و از راه دور مورد تأیید وزارت علوم است و حتی در سطح بین‌المللی هم اعتبار دارد. شما می‌توانید بعد از اخذ مدرک در دانشگاه‌های معتبر داخلی و خارجی ادامه تحصیل بدهید و یا مشغول به کار شوید.

در مدرک ذکر می‌شود که شما از راه دور و به شیوه الکترونیکی آموزش‌ها دیده‌اید.

در اینجا پرسش و پاسخ‌هایی درباره عبارت “همه چیز درباره آموزش از راه دور در دانشگاه” آمده است که به دانشجویان و علاقه‌مندان کمک می‌کند تا با این نوع آموزش در دانشگاه‌ها آشنا شوند:

۱. آموزش از راه دور در دانشگاه چیست؟

پاسخ: آموزش از راه دور (Distance Learning) به روش‌های آموزشی اطلاق می‌شود که در آن دانشجویان و اساتید به‌طور فیزیکی در یک مکان حضور ندارند. در این نوع آموزش، کلاس‌ها به‌طور آنلاین یا از طریق پلتفرم‌های آموزش مجازی برگزار می‌شود. دانشجویان می‌توانند از طریق اینترنت، ویدئوها، محتوای درسی و جلسات آنلاین به یادگیری بپردازند.

۲. مزایای آموزش از راه دور در دانشگاه چیست؟

پاسخ: مزایای آموزش از راه دور شامل:

• انعطاف‌پذیری در زمان و مکان: دانشجویان می‌توانند از هر مکانی و در هر زمانی به محتوای درسی دسترسی داشته باشند.
• کاهش هزینه‌ها: نیاز به حضور فیزیکی در دانشگاه و هزینه‌های جانبی مانند سفر کاهش می‌یابد.
• دسترسی به محتوای متنوع: دانشجویان می‌توانند به منابع آموزشی گسترده‌تری دسترسی پیدا کنند.
• تعامل بیشتر با اساتید: برخی سیستم‌های آنلاین امکان برقراری ارتباط بهتر و سریع‌تر با اساتید را فراهم می‌کنند.

۳. شرایط ثبت‌نام در آموزش از راه دور چیست؟

پاسخ: شرایط ثبت‌نام در آموزش از راه دور بسته به دانشگاه و برنامه آموزشی متفاوت است. با این حال، معمولاً داوطلبان باید:

• دارای مدرک تحصیلی قبلی مرتبط با رشته انتخابی خود باشند.
• از اینترنت پایدار و دستگاه‌های لازم برای دسترسی به کلاس‌های آنلاین برخوردار باشند.
• در برخی موارد، ممکن است برای آزمون‌های پایان‌ترم نیاز به حضور فیزیکی در دانشگاه وجود داشته باشد.

۴. آیا تمام رشته‌ها در آموزش از راه دور ارائه می‌شوند؟

پاسخ: خیر، همه رشته‌ها در آموزش از راه دور ارائه نمی‌شوند. برخی از رشته‌های تخصصی مانند پزشکی، دندانپزشکی و برخی رشته‌های عملی نیاز به حضور فیزیکی در دانشگاه و کارگاه‌ها دارند. با این حال، بسیاری از رشته‌های نظری و عمومی مانند مدیریت، علوم انسانی، مهندسی، و فناوری اطلاعات معمولاً به‌صورت آنلاین قابل ارائه هستند.

۵. آیا مدرک آموزش از راه دور معتبر است؟

پاسخ: بله، مدرک تحصیلی که از طریق آموزش از راه دور از دانشگاه‌های معتبر دریافت می‌شود، کاملاً معتبر است و در بازار کار و در مراحل ادامه تحصیل (مانند دکتری) مورد تایید قرار می‌گیرد. البته، این موضوع بستگی به معتبر بودن دانشگاه و پروگرام‌های آموزشی ارائه شده دارد.

۶. آموزش از راه دور چه تفاوت‌هایی با آموزش حضوری دارد؟

پاسخ: تفاوت‌های آموزش از راه دور با آموزش حضوری به شرح زیر است:

• زمان و مکان: در آموزش از راه دور، دانشجو نیاز به حضور فیزیکی ندارد و می‌تواند از هر مکانی به کلاس‌ها دسترسی داشته باشد.
• تعاملات اجتماعی: در آموزش حضوری، دانشجویان به‌طور مستقیم با اساتید و هم‌کلاسی‌ها تعامل دارند، اما در آموزش از راه دور، تعاملات عمدتاً از طریق اینترنت و پلتفرم‌های مجازی صورت می‌گیرد.
• روش تدریس: در آموزش حضوری، تدریس بیشتر به‌صورت کلاس‌های فیزیکی انجام می‌شود، در حالی که در آموزش از راه دور، اساتید محتوای درسی را از طریق ویدئو، فایل‌های آموزشی و کلاس‌های آنلاین ارائه می‌دهند.

۷. چه نوع منابع آموزشی در آموزش از راه دور وجود دارد؟

پاسخ: منابع آموزشی در آموزش از راه دور معمولاً شامل:

• ویدئوهای آموزشی که دروس را توضیح می‌دهند.
• فایل‌های متنی و کتاب‌های الکترونیکی که به‌طور آنلاین در دسترس هستند.
• پلتفرم‌های آموزشی که برای تعامل بین اساتید و دانشجویان طراحی شده‌اند.
• کارگاه‌ها و آزمون‌های آنلاین برای ارزیابی میزان یادگیری دانشجویان.

۸. آیا برای شرکت در کلاس‌های آنلاین نیاز به تجهیزات خاصی دارم؟

پاسخ: برای شرکت در کلاس‌های آنلاین، حداقل نیاز به یک دستگاه با دسترسی به اینترنت دارید. این دستگاه می‌تواند کامپیوتر، لپ‌تاپ، تبلت یا موبایل باشد. همچنین، برای ارتباط بهتر با اساتید و همکلاسی‌ها، داشتن وب‌کم و میکروفون برای شرکت در جلسات آنلاین توصیه می‌شود.

۹. آیا آزمون‌های پایان‌ترم در آموزش از راه دور آنلاین برگزار می‌شوند؟

پاسخ: بسیاری از آزمون‌های پایان‌ترم در آموزش از راه دور به‌صورت آنلاین برگزار می‌شوند. برخی از دانشگاه‌ها از سیستم‌های آزمون آنلاین استفاده می‌کنند که در آن دانشجویان می‌توانند در محیط‌های امن، آزمون‌های خود را از خانه انجام دهند. با این حال، در برخی موارد، ممکن است دانشجویان به محل دانشگاه برای آزمون‌های حضوری نیاز داشته باشند.

۱۰. آموزش از راه دور چه چالش‌هایی دارد؟

پاسخ: برخی از چالش‌ها و مشکلات مرتبط با آموزش از راه دور شامل:

• کمبود تعاملات اجتماعی و ارتباط مستقیم با همکلاسی‌ها و اساتید.
• نیاز به خودانضباطی بالا برای پیگیری دروس و تکالیف بدون نظارت مستقیم.
• مشکلات فنی مانند اختلالات اینترنتی یا مشکلات نرم‌افزاری.
• کمبود دسترسی به امکانات فیزیکی مانند آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌های تخصصی.

این پرسش‌ها و پاسخ‌ها می‌توانند به شما کمک کنند تا درباره آموزش از راه دور در دانشگاه‌ها اطلاعات بیشتری کسب کنید و تصمیمات بهتری در مورد تحصیل خود بگیرید.