اگر به دفترچه ثبت‌نام دانشگاه از طریق کنکور و بر اساس سوابق تحصیلی نگاهی بیندازید، خواهید دید که دارندگان مدرک معادل که تاریخ مدرکشان مربوط به بعد از سال 77 است حق ثبت‌نام ندارند.

این مسئله باعث سردرگمی این افراد شده و برایشان جای سؤال است که چگونه می‌توانند تحصیلاتشان را ادامه دهند؟ آیا وقتی که برای تحصیل دانش مربوطه صرف کرده‌اند برای ادامه تحصیل در دانشگاه کافی نبوده و باید مجدداً از ابتدا تحصیلات دانشگاهی خود را از سر بگیرند؟

معادل‌سازی مدرک دوره‌های مؤسسات و سازمان‌ها

برخی سازمان‌ها دوره‌هایی جهت افزایش مهارت انجام کار برای کارمندانشان برگزار می‌کنند. در پایان هر دوره یک مدرک به ایشان اعطا می‌شود که معادل یکی از مقاطع تحصیلی دانشگاهی است. گاهی هم موسساتی که از طرف وزارت علوم مجوز ندارند با جذب دانشجو و برگزاری دوره مدرک ارائه می‌دهند.

اما سؤال اینجاست که آیا اعتبار این مدرک واقعاً به اندازه مدرک دانشگاهی معادل آن است؟ آیا می‌توان با آن مدرک به ادامه تحصیل در دانشگاه پرداخت؟ مثلاً اگر شما در این دوره‌ها شرکت کرده‌اید و مدرک معادل کارشناسی کسب کرده باشید می‌توانید در آزمون کارشناسی ارشد شرکت کنید؟

تا سال 77 برای این دسته افراد آزمون جامع برگزار می‌شد. افرادی که در چنین دوره‌هایی شرکت کرده بودند می‌توانستند در آزمون جامع شرکت کرده و در صورت پذیرفته شدن به آن‌ها مدرک معادل تحصیلات دانشگاهی اعطا می‌شد. این افراد با مدرک معادل می‌توانستند در دانشگاه تحصیلاتشان را ادامه دهند.

در تاریخ 77/9/3 تصویب شد که آزمون جامع برگزار نشود. ازاین‌رو مدارک معادلی که سازمان‌ها و مؤسسات در پایان دوره‌های آموزشی اعطا می‌کنند مورد تأیید وزارت علوم یا بهداشت نیست و این افراد نمی‌توانند با این مدرک در دانشگاه ادامه تحصیل دهند. توجه داشته باشید که تاریخ شرکت در آزمون اهمیت دارد نه تاریخ اعطای مدرک؛ بنابراین چنانچه شما قبل از تاریخ 77/9/3 در آزمون جامع شرکت کرده باشید ولی مدرک شما بعد از این تاریخ صادر شده باشد، مدرکتان مورد پذیرش است.

اما با توجه به اینکه اکنون برگزاری دوره‌های معادل ممنوع اعلام شده، افرادی که فاقد مدرک معادل‌اند برای ادامه تحصیل در دانشگاه باید چه کنند؟ و آیا افراد دارای مدرک معادل در قبل از تاریخ 77/9/3 می‌توانند در هر دانشگاهی ثبت‌نام کنند؟

معادل‌سازی مدرک تحصیلی کاردانی و کارشناسی

چند سال بعد در تاریخ 92/5/28 آیین‌نامه‌ای تحت عنوان «آیین‌نامه شرکت دارندگان مدارک معادل و غیررسمی در آزمون های ورودی مقاطع بالاتر» به تصویب رسید. طبق این آیین‌نامه افرادی که در دوره‌های معادل کاردانی یا کارشناسی شرکت کرده‌اند و قبل از 77/9/3 در آزمون جامع شرکت کرده و پذیرفته شده‌اند، مدرکشان موردپذیرش بوده و می‌توانند با آن مدرک برای مقاطع تحصیلی بالاتر ثبت‌نام کنند، مشروط بر اینکه واحدهای مصوب وزارت علوم در دوره‌ای که گذرانده‌اند رعایت شده باشد.

در ضمن فرهنگیانی که بین سال های 77 تا 81 آموزش ضمن خدمت دیده‌اند و افرادی که در دانشگاه در مقطع کارشناسی ثبت‌نام کرده، در اواسط تحصیل انصراف داده یا اخراج شده‌اند و مدرک معادل کاردانی را دریافت داشته‌اند مشمول این قانون می‌شوند.

افرادی که در دانشگاه در مقطع کارشناسی پیوسته ثبت‌نام کرده باشند می‌توانند بعد از گذراندن حداقل 68 واحد از تحصیل انصراف داده و مدرک معادل کاردانی دریافت کنند.

درصورتی‌که دانشگاه محل اخذ مدرک معادل این افراد مورد تأیید وزارت علوم یا بهداشت باشد، منعی برای ثبت‌نام مقطع کاردانی به کارشناسی ندارند.

معادل‌سازی مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد

طبق مصوبه آیین‌نامه تاریخ 92/5/28، افرادی که تا تاریخ 77/9/3 جهت دریافت مدرک معادل کارشناسی ارشد در آزمون جامع شرکت کرده باشند و فرهنگیانی که بین سال‌های 77 تا 81 آموزش ضمن خدمت دیده باشند، می‌توانند تحصیلات خود را در مقطع دکتری ادامه دهند.

تنها نکته‌ای که در اینجا مطرح است این است که دوره سپری‌شده باید سرفصل‌های مصوب وزارت علوم را پوشش داده باشد، در غیر این صورت مدرک ایشان غیر معتبر بوده و حق ادامه تحصیل در دانشگاه را ندارند.

فرهنگیانی که بین سال‌های 77 تا 81 آموزش ضمن خدمت دیده‌اند نیز مشمول این قانون می‌شوند.

نتیجه

با توجه به مطالب گفته‌شده و با استناد به بند 3 آیین‌نامه شرکت دارندگان مدارک معادل و غیررسمی در آزمون‌های ورودی مقاطع بالاتر، دوره‌هایی که بعد از سال 77 برگزار شده‌اند و دوره‌هایی که اکنون برگزار می‌شوند، هیچ‌یک معادل تحصیلات دانشگاهی نبوده و افرادی که در این دوره‌ها آموزش می‌بینند نمی‌توانند بر اساس مدرکی که دریافت می‌نمایند در دانشگاه ادامه تحصیل دهند.

معادل‌سازی مدرک تحصیلی خارج از کشور (وزارت بهداشت و وزارت علوم)

یکی دیگر از کاربردهای آزمون و اعطای مدرک معادل برای افرادی بود که در دانشگاه‌های خارج از کشور که مورد تأیید وزارت علوم و یا وزارت بهداشت نبوده است تحصیل کرده‌اند. این افراد برای اینکه بتوانند مدرک مورد تأیید وزارت علوم یا بهداشت را دریافت کنند در آزمون جامع شرکت کرده و مدرک معادل تحصیلاتشان دریافت می‌کردند.

اکنون‌که قانون ممنوعیت برگزاری آزمون جامع به تصویب رسیده، این افراد برای ادامه تحصیل در داخل کشور دو راه پیش رو دارند:

• فرد متقاضی، یک سری واحدهای جبرانی را در یکی از دانشگاه‌های داخل کشور بگذراند و مدرک رسمی دریافت کند.
• در کنکور مقطع بعدی شرکت کرده و بتواند 80 درصد از نمره آخرین فرد پذیرفته‌شده در رشته موردنظر را کسب کند.

(منبع 1 و 2)

پرسش و پاسخ درباره “مدرک معادل و ادامه تحصیل”

1. مدرک معادل چیست؟
مدرک معادل به مدرکی اطلاق می‌شود که به افرادی که مدرک تحصیلی آن‌ها از خارج از کشور یا از نظام آموزشی خاصی بوده، صادر می‌شود تا این مدرک در داخل کشور یا سیستم آموزشی دیگر معادل مدرک مورد تایید قرار گیرد. این مدرک به فرد اجازه می‌دهد که ادامه تحصیل داده یا در بازار کار داخل کشور فعالیت کند.

2. چه زمانی به مدرک معادل نیاز داریم؟
افرادی که در خارج از کشور یا در یک سیستم آموزشی غیررسمی تحصیل کرده‌اند و قصد دارند در ایران یا کشورهای دیگر ادامه تحصیل دهند، ممکن است نیاز به معادل‌سازی مدرک خود داشته باشند. همچنین کسانی که فارغ‌التحصیل از یک دانشگاه غیرمعتبر در داخل کشور هستند، ممکن است برای ادامه تحصیل یا اشتغال نیاز به دریافت مدرک معادل داشته باشند.

3. مراحل دریافت مدرک معادل چیست؟
برای دریافت مدرک معادل، فرد باید به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری یا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (بسته به رشته تحصیلی) مراجعه کند. مراحل این کار معمولاً شامل ارائه مدارک تحصیلی، ترجمه رسمی مدارک، و ممکن است نیاز به انجام آزمون‌های خاص یا گذراندن برخی دروس معین در دانشگاه‌ها داشته باشد.

4. آیا مدرک معادل می‌تواند به‌عنوان مدرک رسمی در دانشگاه‌ها یا سازمان‌ها مورد قبول باشد؟
بله، در صورت تایید وزارتخانه‌های مربوطه، مدرک معادل می‌تواند به‌عنوان مدرک معتبر در دانشگاه‌ها و سازمان‌های دولتی یا خصوصی معتبر شناخته شود. اما برخی از دانشگاه‌ها یا سازمان‌ها ممکن است شرایط خاصی برای پذیرش مدرک معادل داشته باشند.

5. آیا مدرک معادل در بازار کار ارزش دارد؟
مدرک معادل برای اشتغال در بسیاری از مشاغل معتبر است، به‌ویژه اگر از سوی مراجع قانونی و معتبر تایید شده باشد. اما در برخی رشته‌ها، کارفرمایان ممکن است بیشتر به مدرک از دانشگاه‌های معتبر و شناخته‌شده توجه کنند. برای رشته‌های خاص، داشتن مدرک معادل ممکن است به‌تنهایی کافی نباشد و نیاز به گذراندن آزمون‌ها یا ارزیابی‌های حرفه‌ای نیز باشد.

6. آیا می‌توان پس از دریافت مدرک معادل، به ادامه تحصیل پرداخت؟
بله، دریافت مدرک معادل به فرد این امکان را می‌دهد که در مقاطع بالاتر تحصیل کند. برای ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد یا دکتری، فرد باید از سوی وزارت علوم یا وزارت بهداشت تایید شود. در برخی موارد، فرد ممکن است مجبور شود که برخی از واحدهای درسی یا آزمون‌های خاص را برای معادل‌سازی مدرک خود در مقاطع بالاتر گذرانده و سپس مجاز به ادامه تحصیل شود.

7. آیا برای دریافت مدرک معادل باید در دانشگاه‌های خاصی تحصیل کرد؟
مدرک معادل به طور معمول برای افرادی صادر می‌شود که در دانشگاه‌های خارجی یا دانشگاه‌هایی با سیستم آموزشی غیرمعمول تحصیل کرده‌اند. برخی از دانشگاه‌ها یا مراکز آموزشی خاص ممکن است شرایط ویژه‌ای برای تایید مدرک معادل داشته باشند. در ایران، وزارت علوم یا وزارت بهداشت تصمیم‌گیرندگان نهایی در این زمینه هستند و هر دانشگاه یا موسسه‌ای نمی‌تواند به‌طور مستقل مدرک معادل صادر کند.

8. آیا مدرک معادل در مقطع دکتری نیز وجود دارد؟
بله، مدرک معادل می‌تواند برای مقاطع بالاتر مانند دکتری نیز صادر شود. فردی که قصد تحصیل در مقطع دکتری دارد و مدرک معادل دریافت کرده است، باید از طریق وزارت علوم یا وزارت بهداشت تاییدیه لازم را برای ورود به مقطع دکتری دریافت کند. در برخی موارد، فرد ممکن است مجبور به گذراندن برخی دروس اضافی یا آزمون‌های خاص قبل از شروع به تحصیل در مقطع دکتری باشد.

9. آیا کسانی که مدرک معادل دریافت کرده‌اند، امکان ثبت‌نام در دانشگاه‌های داخلی را دارند؟
بله، افراد دارای مدرک معادل می‌توانند در دانشگاه‌های داخلی ثبت‌نام کنند. البته این ثبت‌نام ممکن است مشروط به دریافت تاییدیه از وزارتخانه‌های مربوطه یا گذراندن برخی واحدهای درسی باشد. همچنین برخی از دانشگاه‌ها برای پذیرش افراد دارای مدرک معادل ممکن است آزمون‌های ورودی خاصی برگزار کنند.

10. تفاوت مدرک معادل با مدرک دانشگاهی چیست؟
مدرک دانشگاهی از یک دانشگاه معتبر معمولاً به طور مستقیم به‌عنوان مدرک رسمی و معتبر در نظر گرفته می‌شود. اما مدرک معادل به‌عنوان تاییدی از تطبیق و هم‌ترازی یک مدرک از سیستم آموزشی خاص با سیستم آموزشی ایران یا سایر کشورها ارائه می‌شود. به عبارت دیگر، مدرک معادل نشان می‌دهد که تحصیلات یک فرد با معیارهای سیستم آموزشی کشور تطابق دارد.

11. آیا برای دریافت مدرک معادل هزینه‌ای وجود دارد؟
بله، دریافت مدرک معادل معمولاً هزینه‌هایی مانند هزینه‌های ثبت‌نام، ترجمه مدارک، و ارزیابی مدرک دارد. همچنین، برخی از دانشگاه‌ها ممکن است برای گذراندن دروس معین یا شرکت در آزمون‌های خاص هزینه دریافت کنند. میزان هزینه بستگی به دانشگاه و نوع مدرک دارد.

12. آیا داشتن مدرک معادل تاثیری در افزایش شانس شغلی فرد دارد؟
داشتن مدرک معادل می‌تواند شانس فرد را برای یافتن شغل افزایش دهد، به‌ویژه اگر مدرک معادل در رشته‌ای خاص و با تاییدیه‌های معتبر باشد. علاوه بر این، افرادی که مدرک معادل دارند و مهارت‌های مرتبط با رشته خود را به‌خوبی نشان دهند، می‌توانند به‌طور موثری در بازار کار رقابت کنند.