اگر شما هم قصد دارید علاوه بر رشته کنونی خود در یک رشته دیگر نیز ثبت‌نام کنید باید بدانید که اگرچه تحصیل هم‌زمان در دو رشته کارشناسی ارشد ممکن است اما شرایطی دارد که توجه به آن‌ها بسیار ضروری است. چه‌بسا عدم توجه به آن شما را حتی از تحصیل در رشته اول خود نیز بازدارد.

قبل از اینکه با شرایط تحصیل هم‌زمان آشنا شوید توجه داشته باشید که تحصیل هم‌زمان در دو رشته از سه طریق امکان‌پذیر است که هر سه روش در این مطلب توضیح داده‌شده‌اند:

• تحصیل در دانشگاه پیام نور
• با استفاده از استعدادهای درخشان
• طرح کهاد

قبل از مطالعه این مطلب به یک نکته توجه داشته باشید و آن این‌که رشته اول شما چه در سطح کارشناسی باشد و چه در سطح کارشناسی ارشد، شرایط تحصیل در رشته دوم برای آن یکسان است؛ بنابراین تمام مطالبی که در اینجا عنوان‌شده‌اند صرف‌نظر از اینکه رشته اول شما کارشناسی باشد یا ارشد، در مورد تحصیل در رشته دوم صدق می‌کند.

به‌علاوه رشته دوم شما در هر حالت باید در سطح کارشناسی باشد؛ یعنی شما نمی‌توانید هم‌زمان در دو رشته که هر دو در سطح کارشناسی ارشد هستند تحصیل کنید. هم‌چنین نمی‌توانید رشته‌های پزشکی (دکترای حرفه‌ای) را به‌عنوان رشته دوم خود انتخاب کنید.

در ضمن در مقطع دکترای تخصصی و دکترای پیوسته امکان تحصیل هم‌زمان وجود ندارد. مگر در طرح کهاد آن‌هم صرفاً برای بعضی رشته‌های دکترای حرفه‌ای و در بعضی دانشگاه‌ها.

1- تحصیل در دانشگاه پیام نور

شرایط تحصیل هم‌زمان در دو رشته کارشناسی ارشد چیست؟

دکتر سرلک در مصاحبه با ایسنا بیان کرد که دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور می‌توانند در دو رشته به‌صورت هم‌زمان تحصیل کنند با این شرط که رشته دوم خود را از میان رشته‌های کارشناسی دانشگاه پیام نور انتخاب نمایند.

شهریه تحصیل در رشته دوم در دانشگاه پیام نور مطابق قوانین شهریه فراگیر پیام نور اخذ می‌شود.

توجه داشته باشید که امکان تحصیل هم‌زمان در هر شرایطی غیر از شرایط مطرح‌شده منع قانونی دارد و درصورتی‌که دانشگاه متوجه شود ممکن است از تحصیل هر دو رشته بازبمانید.

اکیداً توصیه می‌شود درصورتی‌که دانشجوی هر مقطعی هستید و قصد تحصیل در رشته دوم را دارید، صرفاً از میان رشته‌های کارشناسی پیام نور دست به انتخاب بزنید. دیده‌شده که افراد بدون توجه به این مهم، در کنکور سراسری شرکت کرده و حتی در رشته دلخواه خود پذیرش‌شده‌اند اما در هنگام ثبت‌نام به علت اینکه مدرک مقطع قبلی‌شان نزد دانشگاه محل تحصیل رشته اول بوده و یا به دلایل دیگر با مشکل مواجه شده‌اند و نه‌تنها از ثبت‌نام در آن رشته بازمانده‌اند بلکه از کنکور سال بعد نیز محروم شده‌اند. در هنگام ثبت‌نام حتی کپی برابر اصل مدرک نیز از شما قبول نمی‌شود.

درصورتی‌که در چارچوب قوانین موجود اقدام به ثبت‌نام در رشته دوم کنید، دانشگاه اول مدارک موردنیاز را برای دانشگاه دوم ارسال خواهد کرد و شما مشکلی از این بابت نخواهید داشت.

2- تحصیل هم‌زمان در دو رشته کارشناسی ارشد برای دانشجویان استعدادهای درخشان

شرایط دانشجوی استعداد درخشان

دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه‌های سراسری و آزاد نیز طبق آیین نامه تحصیل هم‌زمان استعدادهای درخشان در دو رشته، به این شرط که دارای یکی از شرایط زیر باشند می‌توانند هم‌زمان در دو رشته تحصیل کنند:

• در المپیادهای کشوری موفق به کسب مدال طلا شده باشند.
• در جشنواره‌های کشوری خوارزمی و رازی رتبه اول شده باشند.
• نمره کل کنکورشان از متوسط نمره بقیه داوطلبان به‌اندازه 2/5 انحراف معیار بیشتر شده باشد.
• بر اساس تعریف دانشگاه محل تحصیل خود جزء دانشجویان استعدادهای درخشان باشند. البته استعدادهای درخشان در هر دانشگاه به‌طور مستقل تعریف می‌شود اما معمولاً شامل دانشجویانی است که معدل کل آن‌ها بالاتر از 17 باشد.

البته توجه داشته باشید که کلیه دانشجویانی که قصد دارند از این طریق در رشته دوم ثبت‌نام کنند باید حداقل دو ترم موفق به کسب معدل کل هفده شده باشند و این یک شرط عمومی است.

ویژگی‌های رشته و دانشگاه دوم انتخابی

دانشجویان استعدادهای درخشان برای انتخاب رشته دوم خود باید توجه داشته باشند که اولویت با رشته‌های انسانی، هنر و علوم پایه و یا رشته‌های مکمل رشته اول است و اولویت دانشگاه دوم نیز دانشگاه محل تحصیل دانشجو است. البته در صورت درخواست دانشجو و موافقت گروه آموزشی می‌توان رشته‌های دانشگاه دیگری را به‌عنوان رشته دوم انتخاب کرد.

اولویت پذیرش دانشجویان استعدادهای درخشان در دوره‌های روزانه است و هزینه‌ای بابت دوره‌های روزانه از دانشجو دریافت نمی‌شود.

پاسخ به چند سؤال پیرامون تحصیل در رشته دوم

چطور برای تحصیل در رشته دوم اقدام کنیم؟

درصورتی‌که شما دانشجو باشید و تمایل داشته باشید در رشته دیگری علاوه بر رشته اول تحصیل کنید، بعد از گذراندن دو ترم از رشته اول می‌توانید به آموزش دانشگاه خود مراجعه و درخواست دهید. البته توجه داشته باشید که اگر بیش از چهار ترم از رشته اول شما را گذرانده باشید دیگر نمی‌توانید برای رشته دوم اقدام کنید؛ یعنی تنها زمان مجاز به اقدام برای رشته دوم بین‌ترم دوم و چهارم است.

وقتی درخواست خود را با آموزش دانشگاهتان مطرح کنید، یک استاد مشاور به شما اختصاص داده خواهد شد که شما را در مراحل تحصیل در هر دو رشته راهنمایی خواهد کرد.

ازآنجاکه دانشگاه پیام نور کنکور را از مقطع کارشناسی خود حذف کرده، نیازی نیست مجدداً در کنکور ثبت‌نام کنید، بلکه ثبت‌نام رشته دوم بر اساس سوابق تحصیلی صورت می‌پذیرد.

با امکان تداخل امتحانات در تحصیل هم‌زمان چه باید کرد؟

یکی از سؤالات پرتکرار در ارتباط با تحصیل هم‌زمان در دو رشته این است که با تداخلات احتمالی زمان امتحان چه باید کرد.

یکی از شروط تحصیل هم‌زمان در دو رشته این است که دانشجو در زمان انتخاب رشته به زمان امتحانات توجه کرده و دروسی را اخذ کند که ازنظر زمان امتحان یا زمان برگزاری کلاس‌ها تداخل نداشته باشند.

قوانین نظام‌وظیفه در مورد تحصیل هم‌زمان در دو رشته چیست؟

ازآنجاکه دانشجویان باید رشته دوم را ظرف مدت مجاز رشته اول به پایان برسانند، دانشجویانی که برای رشته اول خود از معافیت تحصیلی استفاده می‌کنند می‌توانند با همان معافیت در رشته دوم تحصیل کنند.

البته توجه داشته باشید درصورتی‌که در رشته اول انصراف داده و یا اخراج شوید، معافیت تحصیلی شما به پایان می‌رسد و قادر به ادامه تحصیل در رشته دوم نیز نخواهید بود.

آیا امکان تحصیل هم‌زمان در بیش از دو رشته وجود دارد؟

دیده‌شده که با رعایت شرط انتخاب از میان رشته‌های کارشناسی دانشگاه پیام نور، می‌توان در سه رشته نیز به‌طور هم‌زمان تحصیل کرد. دکتر حمیدرضا نیرومند در سایت آفتاب نوشته‌اند باوجوداینکه دانشجوی دکتر هستند، هم‌زمان در دو رشته کارشناسی دانشگاه پیام نور نیز موفق به ثبت‌نام شده‌اند. البته لازم به ذکر است که تحصیل در رشته دوم در مقطع دکتری تحت هر شرایطی ممنوع است اما ایشان چطور باوجوداینکه دانشجوی دکتری هستند موفق به ثبت‌نام در رشته دیگری شده‌اند خود جای سؤال است.

شرایط تحصیل در دو رشته هم‌زمان چگونه است؟

اگر قرار شد در دو رشته هم‌زمان تحصیل کنید، در هر ترم می‌توانید مجموعاً در هر دو رشته 30 واحد انتخاب کنید.

عده‌ای با شنیدن این رقم نگران تمام شدن تحصیلاتشان طی حداکثر زمان مجاز تحصیل می‌شوند؛ چراکه تحصیل در رشته دوم باید طی مدت‌زمان مجاز تحصیل در رشته اول به پایان برسد؛ اما ازآنجاکه دروس عمومی و حتی دروس اختصاصی مشابه در دو رشته معادل‌سازی می‌شوند، قاعدتاً تعداد کل واحدهای دو رشته کمتر می‌شود.

البته اگر رشته اول شما یک رشته ارشد باشد و شما رشته دوم خود را یک رشته کارشناسی انتخاب کرده باشید، ممکن است به پایان رساندن رشته کارشناسی طی حداکثر دو سال کمی برایتان مشکل باشد. در این صورت بهتر است رشته‌ای را برای تحصیل هم‌زمان با کارشناسی ارشد انتخاب کنید که بیشترین تعداد واحد درسی مشترک را با رشته کارشناسی شما داشته باشد، مثلاً برق و فیزیک.

3- طرح کهاد

بااینکه طرح کهاد را تحصیل هم‌زمان در دو رشته می‌نامند اما درواقع در این طرح رشته دوم یک رشته کامل نیست و فقط یک دوره آموزشی کوتاه‌مدت شامل 18 الی 24 واحد درسی است که به‌منظور آشنایی دانشجویان با سایر رشته‌ها برگزار می‌شود.

دانشگاه‌های مجری طرح کهاد شامل دانشگاه‌های آزاد و برخی دانشگاه‌های سراسری هستند. شرایط تحصیل در طرح کهاد در هرکدام از این دانشگاه‌ها توسط خود دانشگاه مشخص می‌شود.

در پایان دوره گواهی گذراندن دوره به دانشجو اعطا خواهد شد.

پرسش و پاسخ درباره عبارت “تحصیل هم‌زمان در دو رشته کارشناسی ارشد”

پرسش ۱: آیا امکان تحصیل هم‌زمان در دو رشته کارشناسی ارشد وجود دارد؟

پاسخ: بله، در برخی از دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی، امکان تحصیل هم‌زمان در دو رشته کارشناسی ارشد وجود دارد. این موضوع بستگی به قوانین دانشگاه و شرایط خاص آن دارد. برخی از دانشگاه‌ها این امکان را برای دانشجویان فراهم کرده‌اند، اما در برخی دیگر ممکن است چنین امکانی محدود یا غیرممکن باشد.

پرسش ۲: شرایط تحصیل هم‌زمان در دو رشته کارشناسی ارشد چیست؟

پاسخ: برای تحصیل هم‌زمان در دو رشته کارشناسی ارشد، معمولاً باید شرایط خاصی را داشته باشید، مانند:

• معدل مناسب در مقطع کارشناسی
• توانایی مالی برای پرداخت هزینه‌های دو رشته
• تأیید دانشگاه‌ها برای پذیرش هم‌زمان
• انجام هماهنگی‌های لازم برای تطابق برنامه‌های درسی

پرسش ۳: آیا تحصیل هم‌زمان در دو رشته کارشناسی ارشد باعث افزایش مدت زمان تحصیل می‌شود؟

پاسخ: بله، تحصیل هم‌زمان در دو رشته کارشناسی ارشد معمولاً باعث افزایش مدت زمان تحصیل می‌شود. این به دلیل بار درسی و حجم کار بیشتری است که دانشجو باید انجام دهد. به طور کلی، تحصیل در دو رشته هم‌زمان ممکن است نیازمند مدیریت زمان و برنامه‌ریزی دقیق‌تری باشد.

پرسش ۴: آیا تحصیل هم‌زمان در دو رشته کارشناسی ارشد برای همه رشته‌ها امکان‌پذیر است؟

پاسخ: نه، تحصیل هم‌زمان در دو رشته کارشناسی ارشد برای همه رشته‌ها ممکن است میسر نباشد. برخی رشته‌ها ممکن است دروسی بسیار مشابه یا متناقص داشته باشند که تحصیل هم‌زمان در آن‌ها را دشوار می‌کند. برای کسب اطلاعات دقیق‌تر، بهتر است با مشاوران تحصیلی یا مسئولین دانشگاه‌های مختلف مشورت کنید.

پرسش ۵: مزایای تحصیل هم‌زمان در دو رشته کارشناسی ارشد چیست؟

پاسخ: تحصیل هم‌زمان در دو رشته کارشناسی ارشد می‌تواند مزایای زیادی داشته باشد، از جمله:

• افزایش تخصص و تنوع علمی
• بهبود فرصت‌های شغلی و گسترش بازار کار
• توسعه مهارت‌های مدیریت زمان و چندوظیفگی
• ایجاد امکان همکاری میان رشته‌های مختلف و حل مسائل پیچیده

پرسش ۶: آیا تحصیل هم‌زمان در دو رشته کارشناسی ارشد هزینه‌بر است؟

پاسخ: بله، تحصیل هم‌زمان در دو رشته کارشناسی ارشد معمولاً هزینه‌بر است. دانشجویانی که این مسیر را انتخاب می‌کنند باید برای پرداخت شهریه هر دو رشته و همچنین سایر هزینه‌های تحصیلی آمادگی داشته باشند. به علاوه، مدیریت هزینه‌های اضافی مانند منابع درسی و ابزارهای آموزشی نیز اهمیت دارد.

پرسش ۷: آیا مدرک تحصیلی برای هر دو رشته به‌طور مستقل صادر می‌شود؟

پاسخ: بله، در صورتی که تحصیل هم‌زمان در دو رشته کارشناسی ارشد به‌طور رسمی تایید شود، برای هر دو رشته مدرک مستقل صادر می‌شود. بنابراین، دانشجویان قادر خواهند بود که از مزایای هر دو مدرک برای ادامه مسیر حرفه‌ای خود بهره‌برداری کنند.

پرسش ۸: آیا تحصیل هم‌زمان در دو رشته کارشناسی ارشد با شاغل بودن ممکن است؟

پاسخ: تحصیل هم‌زمان در دو رشته کارشناسی ارشد به طور معمول چالش‌هایی دارد، به‌ویژه اگر دانشجو شاغل باشد. با این حال، برخی از دانشگاه‌ها برنامه‌های آموزشی منعطف و نیمه‌حضوری دارند که امکان تحصیل هم‌زمان با شغل را فراهم می‌کند. برای این کار، نیاز به برنامه‌ریزی دقیق و تعهد به مدیریت زمان است.