داوطلبانی که برای اولین بار قصد ورود به دانشگاه را دارند و یا کسانی که مدت زیادی از دیپلم آن‌ها می‌گذرد و بعد از مدت‌ها تصمیم به ادامه تحصیل گرفته‌اند، ممکن است به‌نوعی دچار ترس از شرایط ثبت‌نام دانشگاه شوند و سؤالاتی ذهن آن‌ها را درگیر کند.

معمولاً ثبت‌نام دانشگاه، چه بر اساس نمره کنکور شما باشد و چه بر اساس سوابق تحصیلی‌تان، شرایط یکسانی را شامل می‌شود. حتی معدل در هردوی آن‌ها تأثیر دارد. فقط نحوه اثرگذاری معدل در پذیرش شما متفاوت خواهد بود؛ یعنی وقتی در کنکور شرکت می‌کنید معدل 20% و نمره آزمون 80% در پذیرش شما اثر دارد درحالی‌که اگر بر اساس سوابق تحصیلی اقدام کنید میزان تأثیر معدل بر اساس میزان ارتباط رشته انتخابی شما به رشته‌ای که در آن تحصیل کرده‌اید بین 30 تا 100 درصد متغیر است.

شرط معدل برای ثبت‌نام دانشگاه

بااینکه معدل در پذیرش دانشگاه اثر دارد اما هیچ دانشگاهی برای پذیرش داوطلبان حداقل معدل خاصی مشخص نکرده است. پس شما می‌توانید با هر معدلی در هر دانشگاهی که تمایل دارید ثبت‌نام کنید. فقط کافی است در تمام دروس قبول شده باشید.

البته مطمئناً معدل می‌تواند در شانس قبولی شما تأثیرگذار باشد. مثلاً اگر معدل شما بسیار پایین باشد و قصد داشته باشید بر اساس سوابق تحصیلی‌تان ادامه تحصیل بدهید، احتمال پذیرفته شدن شما در دانشگاه‌های خیلی سطح بالا کم‌تر می‌شود. در این صورت اگر قصد دارید در دانشگاهی سطح بالا ادامه تحصیل بدهید و معدل خوبی ندارید، بهترین کار این است که کنکور بدهید تا با 80 درصد نمره کنکوری که به دست می‌آورید شانس قبولی خود را افزایش دهید.

شرایط ثبت‌نام دانشگاه برای دانشجویان اخراجی، انصرافی و تحصیل هم‌زمان

اگر شما از دانشگاه اخراج شده‌اید و یا دانشجو بوده‌اید و در اواسط تحصیل انصراف داده و مدرک معادل مقطع پایین‌تر را دریافت نموده‌اید یا حتی بعد از انصراف هیچ مدرکی دریافت نکرده‌اید، در صورت تسویه‌حساب کامل با دانشگاه قبلی و نداشتن مشکل نظام‌وظیفه می‌توانید مجدداً برای ورود به دانشگاه ثبت‌نام کنید.

اگر اکنون دانشجو هستید و قصد دارید مجدداً در رشته یا دانشگاهی دیگر ثبت‌نام کنید، باید ابتدا انصراف قطعی بدهید و سپس اقدام به ثبت‌نام نمایید. مگر اینکه دارای یکی از شرایط زیر باشید:

• جزء نخبگان یا استعدادهای درخشان در دوره کارشناسی یا کارشناسی ارشد پیوسته باشید؛ در سال 83 مصوب شد دانشجویانی که بین دو الی چهار ترم را گذرانده‌اند و معدل کلشان بیشتر از 17 است و جزء یکی از گروه‌های استعدادهای درخشانند (دارندگان طلا از المپیادهای کشوری یا نفرات رتبه اول کشوری جشنواره‌های خوارزمی و رازی) می‌توانند در دو رشته هم‌زمان در هر دانشگاهی حتی دانشگاه سراسری تحصیل کنند.
• معدل شما بیشتر از 15 باشد؛ در این صورت می‌توانید تحت طرحی به نام کهاد در رشته‌های خاصی به‌عنوان رشته دوم تحصیل کنید.
• دانشجوی دانشگاه پیام نور باشید و قصد تحصیل در رشته‌ای دیگر در مقطع کارشناسی پیام نور را داشته باشید.

شرایط ثبت‌نام دانشگاه در مورد نظام‌وظیفه

از دیگر شرایط ثبت‌نام دانشگاه، مسئله نظام‌وظیفه داوطلبان آقاست. داوطلبان آقا حتی در صورتی که برای دانشگاه‌های مجازی ثبت‌نام کنند، باید قوانین نظام‌وظیفه را رعایت نمایند که به شرح زیر است:

اخذ معافیت تحصیلی اولیه

اگر کارت پایان خدمت و یا معافیت دائم ندارید، به‌شرط دارا بودن یکی از شرایط زیر می‌توانید در دانشگاه ثبت‌نام کنید:

• بلافاصله بعد از پایان تحصیلات مقطع قبلی برای مقطع بعدی در دانشگاه ثبت‌نام کنید. به شرط اینکه مشمول نشده و اگر هم شده‌اید غیبت نخورده باشید.

• اگر شما سرباز هستید و تاکنون غیبت نداشته‌اید می‌توانید برای مقطع کارشناسی و بالاتر از آن در دانشگاه ثبت‌نام کنید.
• کارت معافیت موقت داشته باشید و تا پایان زمان تحصیلات شما اعتبار داشته باشد.
• در ضمن کلیه افرادی که قبل از سال 54 متولدشده و کارت پایان خدمت ندارند طبق قانون می‌توانند بدون نیاز به گذراندن نظام‌وظیفه عمومی، کارت معافیت دائم بگیرند؛ این دسته افراد درصورتی‌که تمایل به ادامه تحصیل دارند باید قبل از اقدام به ثبت‌نام دانشگاه کارت معافیت خود را دریافت نمایند.

اخذ معافیت تحصیلی برای دومین بار

در ضمن اگر شما یک‌بار از معافیت تحصیلی استفاده کرده‌اید و بدون گذراندن دوره سربازی مجدداً قصد دارید در دانشگاه ثبت‌نام کنید باید به نکات زیر توجه داشته باشید:

• اگر فقط یک‌بار انصراف داده باشید و بعد از انصراف طی کمتر از یک سال مجدداً در دانشگاه پذیرفته شوید می‌توانید با معافیت تحصیلی قبلی به تحصیلات خود ادامه دهید. مگر اینکه مدرک معادل مقطع تحصیلی پایین‌تر دریافت نمایید. در این صورت دیگر برای شما معافیت تحصیلی صادر نخواهد شد.
• اگر از دانشگاه اخراج شده باشید، دیگر معافیت تحصیلی برای شما صادر نمی‌شود.
• برای هر مقطع فقط یک‌بار معافیت تحصیلی صادر می‌شود حتی اگر در رشته‌ای دیگر باشد؛ یعنی اگر شما در دوره کاردانی ثبت‌نام کرده باشید، بعد از اتمام تحصیلات خود فقط درصورتی‌که برای کارشناسی ناپیوسته اقدام کنید می‌توانید از معافیت تحصیلی استفاده کنید، اما برای کاردانی، کارشناسی پیوسته، کارشناسی ارشد پیوسته و دکترای پیوسته معافیت صادر نخواهد شد و به همین ترتیب اگر در کارشناسی فارغ‌التحصیل شوید فقط می‌توانید برای کارشناسی ارشد ناپیوسته معافیت بگیرید و نمی‌توانید برای کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد پیوسته و دکترای پیوسته معافیت بگیرید و به همین ترتیب.

شرط مدرک برای ثبت‌نام دانشگاه

در هر یک از مقاطع دانشگاهی که تصمیم به ادامه تحصیل دارید باید نهایتاً تا قبل از شروع ترم جدید موفق به اخذ مدرک مقطع تحصیلی قبلی شوید؛ یعنی برای مقطع دکتری باید مدرک کارشناسی ارشد داشته باشید و برای مدرک کارشناسی ارشد به مدرک کارشناسی نیاز دارید.

برای ورود به مقطع کاردانی ناپیوسته، کارشناسی، کارشناسی ارشد پیوسته و دکترای حرفه‌ای که بعد از گرفتن دیپلم اقدام می‌کنید، گذراندن دوره پیش‌دانشگاهی شرط است و اگر محصل نظام قدیم آموزشی بوده‌اید باید دیپلم نظام قدیم داشته باشید.

با مدرک هنرستان نظام قدیم، دیپلم نظام جدید (سه سال دبیرستان)، کاردانش و فنی و حرفه‌ای می‌توان برای مقطع کاردانی پیوسته ثبت‌نام نمود.

توجه داشته باشید آنچه در اینجا ذکر شد حداقل مدرک موردنیاز است اما شما می‌توانید با مدرکی بالاتر از آن نیز برای مقطع تحصیلی مدنظر خود ثبت‌نام کنید؛ مثلاً حداقل مدرک موردنیاز برای ثبت‌نام در مقطع کارشناسی پیوسته، پیش‌دانشگاهی است اما اگر شما دوره پیش‌دانشگاهی را نگذرانده‌اید اما مدرک کاردانی پیوسته دارید می‌توانید با همان مدرک کاردانی برای کارشناسی پیوسته ثبت‌نام کنید.

ضرورت گذراندن پیش‌دانشگاهی

همان‌طور که در بخش قبلی توضیح داده شد، گذراندن مقطع پیش‌دانشگاهی صرفاً برای کاردانی ناپیوسته، کارشناسی و کارشناسی ارشد پیوسته ضرورت دارد.

درصورتی‌که فارغ‌التحصیل هر یک از دوره‌های فنی و حرفه‌ای، کاردانش و یا هنرستان نظام قدیم هستید می‌توانید برای دوره‌های کاردانی پیوسته که در اکثر دانشگاه‌ها تدریس می‌شود و نیازی به کنکور نیز ندارند اقدام کنید.

در ضمن حتی اگر شما دوره پیش‌دانشگاهی را نگذرانده‌اید، اما مدرک کاردانی پیوسته را اخذ کرده‌اید، می‌توانید با همان مدرک برای مقاطعی که نیاز به مدرک پیش‌دانشگاهی دارند ثبت‌نام کنید. درواقع مدرک کاردانی شما به‌جای آن عمل خواهد کرد.

شرایط تحصیل در دانشگاه برای افراد شاغل و یا با فرصت محدود

اگر شاغل هستید و یا به هر دلیلی نمی‌توانید وقت کافی برای شرکت در کلاس‌های دانشگاه صرف کنید، تحصیل در دانشگاه‌های مجازی و یا پیام نور را به شما پیشنهاد می‌کنیم.

تحصیل غیرحضوری

در دانشگاه‌های غیرحضوری (مجازی) کلاس برگزار نمی‌شود و شما از طریق فایل ویدئویی که مدرس مربوطه بر روی وب‌سایت دانشگاه قرار می‌دهد دروس را فرا خواهید گرفت. شما فقط در زمان امتحانات ملزم به حضور در مکان دانشگاه هستید. در این روش تحصیل امکان رفع اشکال و پرسش از استاد نیز وجود دارد. در ضمن به دلیل عدم نیاز به تشکیل کلاس، شهریه آن از سایر دانشگاه‌ها کمتر است که مقدار آن توسط هر مرکز به‌صورت جداگانه اعلام می‌شود. اطلاعات کامل‌تر را می‌توانید در مطلب «شرایط تحصیل از راه دور» مطالعه کنید.

پیام نور

در دانشگاه پیام نور حضور در کلاس الزامی نیست و شما می‌توانید در کنار تحصیل، به کار نیز اشتغال داشته باشید. این دانشگاه کنکور خود را از مقاطع تحصیلی کاردانی و کارشناسی برداشته و هم‌اکنون فقط برای مقطع تحصیلی کارشناسی ارشد از طریق کنکور دانشجو می‌پذیرد.

اگر قصد دارید در مقطع کاردانی و یا کارشناسی در دانشگاه پیام نور ثبت‌نام کنید باید دفترچه راهنمای ثبت‌نام دانشگاه بر اساس سوابق تحصیلی را از وب‌سایت رسمی سازمان سنجش دریافت و بر اساس آن اقدام نمایید.

دانشگاه پیام نور علاوه بر ثبت‌نام برای کنکور و ثبت‌نام بر اساس سوابق تحصیلی (معدل)، برای دوره‌های فراگیر نیز ثبت‌نام دارد که در مطلب «ثبت‌نام فراگیر پیام نور» می‌توانید با آن آشنا شوید.

ثبت‌نام دانشگاه با مدرک معادل

ادامه تحصیل در دانشگاه با مدرک معادل بحث مفصلی دارد که در مطلب «مدرک معادل و ادامه تحصیل» به آن پرداخته شده است.